بیانیه آمستردام ۱۹۵۲
این بیانیه در افتتاحیه اتحادیه بین المللی هیومنیست و اخلاق (International Humanist and Ethical Union) در ۲۶ اوت ۱۹۵۲ که تحت تاثیر شرایط جنگ سرد بود، به عنوان اولین بیانیه هیومنیست مدرن صادر گردید. ۵۰ سال بعد یعنی در سال ۲۰۰۲ یک به روز رسانی تحت عنوان بیانیه آمستردام ۲۰۰۲ تصویب گردید که امروزه بیانگر عقیده و تصور اتحادیه بین المللی اومانیست و اخلاق (IHEU) از اومانیسم میباشد.
در ادامه خلاصه ای از بیانیه اصلی آمستردام ۱۹۵۲ را بیان می نماییم.
این کنگره پاسخی به تقاضای گسترده تعیین جایگزین برای ادیانی که ادعا می کنند براساس وحی پایه گذاری شده اند از یک سو، و سیستم های تمامیت خواه (توتالیتر) از سوی دیگر می باشد. جایگزینی که به عنوان راه سوم برای برون رفت از بحران کنونی تمدن پیشنهاد میکند، هیومنیسم (انسان باوری) می باشد. که آن یک مذهب جدید نیست اما نتیجه ی یک سنت دیرپای است که از بسیاری از متفکران و هنرمندان خلاق، الهام گرفته شده و همچنین خود را با علم (Science) بالابرده است.
هیومنیسم اخلاقی، متحدکننده همه آنهایی ست که بیش از این نمی توانند به اعتقادات گوناگون باور داشته باشند و مایلند باورهای خود را بر اساس احترام به انسان به عنوان یک موجود معنوی و اخلاقی پایه گذاری کنند. اصول هیومنیسم مدرن و اخلاقی به شرح زیر می باشد:
۱. انسان باوری (هیومنیسم) دمکراتیک است. رسیدن به دموکراسی زمانی مسیر خواهد شد که همه انسانها به کمال رشد ممکن برسند. در نظر داشته باشید که دموکراسی یک حق است. اصول دموکراتیک میتواند در تمام روابط انسانی به کار گرفته شود و به حکومت ها محدود نمی شود.
۲. انسان باوری (هیومنیسم) به دنبال آن است که از علم استفاده سازنده داشته باشد و نه مخرب. هیومنیسم مدافع رفع مشکل های رفاهی مردم به روش علمی است. هیومنیست ها بر این باورند که مشکل های شگرفی که در این دوره گزار، انسانها با آن مواجه هستند را می توان برطرف کرد . علم ابزار این کار را می دهد ولی به خودی خود نمی تواند این مشکلات را به پایان برساند.
۳. انسان باوری (هیومنیسم) اخلاقی است. هیومنیسم به کرامت انسان و استقلال فردی و حق انسان برای داشتن بیشترین آزادی سازگار با حقوق دیگران تاکید دارد. در تلاش برای استفاده از دانش علمی در یک جامعه پیچیده، این خطر وجود دارد که استقلال فردی توسط ماشین هایی که برای نجات انسان ساخته شده است، مورد تحدید واقع شود. انسان باوری اخلاق گرا از این جهت، تلاشهای تمامیت خواهان را برای تکمیل این ماشین ها به منظور به دست آوردن دستاوردهای فوری به قیمت پرداخت ارزشهای انسانی را رد می کند.
۴. انسان باوری (هیومنیسم) معتقد است که، آزادی سیاسی یک سرانجام است که باید با مسئولیت اجتماعی همراه باشد و آزادی سیاسی را نباید برای پیشبرد شرایط مادی قربانی کرد. بدون آزادی روشنفکری، تحقیقات اصلی که برای به سرانجام رساندن نیازمند صرف زمان طولانی میباشد، به نتیجه نمیرسد. انسان باوری به دنبال ایجاد جهانی است بر اساس انسان آزاد و مسئولیت پذیر نسبت به جامعه. ازطرفی آزادی فردی انسان باوری، ضدتعصب است. هیچ عقیده و مرامی را تحمیل نمی کندو بدین ترتیب به آموزش عاری از تلقین متعهد می باشد.
۵. انسان باوری (هیومنیسم) یک روش زیستن است، برای دست‌یابی به حداکثر کمال از طریق ترویج زندگی اخلاقی و خلاقانه. می تواند یک روش زیستن برای هر کسی و در هر مکانی باشد. در صورتی که فرد قادر به پاسخگویی به احتیاجات ناشی از تغییرات نظم اجتماعی باشد. امروزه وظیفه اصلی انسان باوری ایجاد انسان آگاه است که بتواند با ساده ترین حالت به آن معنی دهد و همچنین به آن متعهد باشد. با استفاده از این مفاد و برای رسیدن به صلح، قدرت جدیدی که علم به ما می دهد،انسان باوران اعتقاد دارند که می توان بحران کنونی را از میان برداشت.
